De fasen van zelfacceptatie bij homomannen
Hoe kun je jezelf accepteren, als je ervan overtuigd bent dat je niet goed genoeg bent? Niet in de ogen van de ander en vooral niet in de ogen van jezelf. In dit artikel leg ik uit hoe je dit patroon doorbreekt.
In zijn boek Fluwelen Woede beschrijft de Amerikaanse psycholoog Alan Downs de drie ontwikkelfasen waar homomannen gedurende hun leven doorgaan:
de fase waarin je overweldigd bent door schaamte
de fase waarin je je schaamte probeert te compenseren
de fase waarin je je authenticiteit vindt
Fase 1: overvallen door schaamte De eerste fase is de fase waar vaak de meeste aandacht naar uit gaat. De coming-out; hét moment waarop je aan de buitenwereld kenbaar maakt dat je om mensen van hetzelfde geslacht valt. Voor veel homomannen is deze fase vormend voor hun persoonlijke ontwikkeling.
Zelf was ik elf jaar oud toen ik besefte dat ik qua seksuele voorkeur verschilde van mijn vader en broers. Opgroeiend in een streng christelijk gezin deed ik er alles aan om dit geheim verborgen te houden. Daarbij miste ik een voorbeeld van hoe ik me staande moest houden in een wereld waarin het niet normaal is dat twee mannen van elkaar kunnen houden.
Fase 2: compenseren van schaamte Na de coming-out komt de opluchting. Nu kan het echte leven beginnen. Het geheim is ontsluierd. Maar wat is de impact op het leven van een man als je als kind jaren met zo'n groot geheim hebt geleefd?
In de tweede fase gaan veel homomannen op zoek naar een manier om de diepgewortelde schaamte uit de eerste fase te compenseren. Eén van de manieren om dit te doen is door steeds te streven naar goedkeuring van anderen. Bijvoorbeeld door uiterst succesvol te worden in je werk, door de meest fantastische reizen te maken, door jezelf af te trainen in de sportschool of door als maar weer mooier en luxer te gaan wonen. Een veelal onbewuste zoektocht naar snelle bevestiging. En als de voldoening weer verdwijnt, ga je opnieuw op zoek naar bevestiging. Maar omdat de innerlijke bevestiging ontbreekt, is al wat achterblijft een gevoel van leegte en onzekerheid.
In de zoektocht naar hoe ik mezelf kon accepteren, kwam ik steeds weer uit bij de overtuiging dat ik niet goed genoeg was. Niet in de ogen van de ander en vooral niet in de ogen van mijzelf. Altijd was er wel weer iets wat ik kon bedenken wat er nog ontbrak om mezelf te kunnen accepteren voor wie ik was. En altijd was er die angst om betrapt te worden...
Fase 3: je ware zelf vinden Een manier om dit uitputtende patroon van validatie te doorbreken is door je eigen overtuigingen onder de loep te nemen. Welk beeld heb je van jezelf ontwikkeld? Met welke ogen kijk je naar jezelf? En welk verhaal vertel je jezelf? Dit proces van reflectie en zelfonderzoek vraagt moed. Het is een proces waarin je je eigen angsten en onzekerheden onder ogen komt en leert hoe je deze kunt verduren. Dit proces is essentieel om uiteindelijk de stap te kunnen zetten naar fase 3. Een fase waarin je vrij en autonoom kunt leven, zonder dat je continu verstrikt raakt in patronen vanuit het verleden.
Net als elke relatie is de relatie met mezelf ook een proces wat blijvend aandacht nodig heeft. Op goede dagen gaat het me makkelijk af om mezelf vriendelijk en liefdevol te behandelen. Op mindere dagen wijst mijn interne rechter me op wat ik in mezelf en anderen veroordeel. Nu ik me hier bewust van ben, heb ik de keuze of ik deze stem aandacht geef of dat ik me focus op de man die ik wil zijn.
Reflectie-vragen:
Het beantwoorden van onderstaande vragen helpen je om je eigen authenticiteit te versterken.
Welk beeld heb ik van mezelf ontwikkeld? Als man, als zoon, als vriend, als partner of als collega.
Is het verhaal dat ik over mezelf heb gevormd overwegend positief, neutraal of negatief? Hoe beïnvloedt dit mijn gedrag?
Met welke ogen kijk ik naar mezelf? Zijn deze ogen vriendelijk, kritisch, belerend, oordelend, etc.?
Als ik op het einde van mijn leven terugkijk op de persoon die ik was, hoe zou ik dan willen dat ik had geleefd? Wat zou ik mezelf adviseren?