top of page

Voel jij je snel verantwoordelijk? Zo voorkom je dat je er aan onderdoor gaat.

Voel jij je nogal snel verantwoordelijk? Enorm vermoeiend. Want voor je het weet zit je andermans problemen op te lossen. Waarom voelen we ons eigenlijk zo verantwoordelijk? En hoe pak je dit aan zonder onverschillig te worden?


Neem nou Mark. Enkele maanden geleden benaderde hij mij. De werkdruk was al maanden zo hoog dat meerdere collega’s zijn uitgevallen. Zijn manager stelde voor om een coach in te schakelen. ‘Hoezo moet ik iets veranderen als anderen hun werk niet goed doen?’, vroeg Mark zich af. Maar al snel zag hij het als kans om te leren om zijn grenzen aan te geven en zijn energie te doseren.


Mark voelt zich snel verantwoordelijk
Waar voel jij je verantwoordelijk voor?

In onze vorige sessie hebben we zijn gezinssituatie onderzocht. Als enig kind was Mark de verbinder tussen twee ouders die elkaar meestal niet begrepen. Wanneer zijn ouders ruzie maakten, was Mark degene die probeerde om de rust te herstellen. En ondanks de goede band met zijn vader, miste Mark zijn steun. Vaak voelde hij zich alleen en onbegrepen.


Terug naar onze sessie. Op de grond liggen acht meditatiekussens. Deze kussens staan voor de collega’s en klanten met wie Mark de afgelopen maanden samengewerkte. Hij vertelt over de spanningen tussen collega’s. Over onveiligheid in de organisatie. En over hoe hij boze klanten overtuigde om de samenwerking niet te beëindigen. Als ik hem vraag waar zijn manager was, gooit Mark een kussen in de hoek, ver van de andere kussens. ‘Geen idee waar hij mee bezig was. Hij was er in elk geval niet als ik hem nodig had’. En om de afstand te benadrukken schopt Mark het kussen nog een stukje verder de hoek in.



Zelf oplossen omdat je je niet gehoord voelt

Mark schetst een beeld van een organisatie waar meerdere mensen weinig verantwoordelijkheid nemen. Managers zijn afwezig, medewerkers maken elkaar verwijten en discussies gaan vooral over de inhoud, niet over het proces. Uit alle macht proberen sommigen te voorkomen dat het schip zinkt. Ze roepen om hulp, maar voelen zich niet gehoord. En besluiten dan maar om het zelf op te lossen. Net zolang tot het water ze aan de lippen staat. Verantwoordelijkheid nemen is een prachtige eigenschap, tenzij het ten koste gaat van jezelf en anderen.


Ik vraag Mark om een stap naar achteren te zetten. ‘Wat valt je op als je hiernaar kijkt?’ Zijn blik gaat over de grond. ‘Dat hier nogal veel gebeurt.’ Hij wijst op de verzameling kussens rondom hem. Deze kussens staan voor boze klanten en gespannen collega’s. Al hun hoop is op Mark gericht. De eerste maanden in deze functie oogstte Mark hier veel succes mee. Collega’s prezen hem om zijn snelheid en de manier waarop hij dingen oppakte. Maar al snel ontstond er een ongezonde dynamiek waarin het vanzelfsprekend werd dat Mark het wel oplost. Daarmee heeft hij een onmogelijke situatie voor zichzelf gecreëerd. Want valt hij om, dan stort het hele kaartenhuis in.



Hoe oude patronen zich herhalen

Mark heeft veel verwijten naar wat zijn manager anders had kunnen doen. Ik laat hem uitrazen en ga dan naast hem staan. ‘Wil je je tot je manager richten en hem vertellen hoe erg je hem hebt gemist?’ vraag ik Mark. Hij wrijft over zijn kin. Zacht herhaalt hij mijn woorden. ‘Toe maar, zeg het nog maar een keer’, moedig ik hem aan. En terwijl hij de woorden opnieuw uitspreekt rolt er een traan over zijn wang. Want dit gemis gaat verder dan alleen een afwezige manager.


De dynamiek in deze opstelling komt op veel punten overeen met de familieopstelling uit de vorige sessie. Een dynamiek waarin de vader van Mark afwezig was. Toeval? Ik denk het niet. Want de geschiedenis herhaalt zich vaak. De dynamiek uit ons familiesysteem zoeken we onbewust ook in andere relaties op. Daardoor raken we in persoonlijke en werkrelaties soms verstrikt in oude patronen.


Het gevoel van een afwezige vader en er alleen voor te staan kent Mark goed. Op zo’n moment is zijn eerste neiging om zich sterk te houden. Hij recht zijn rug en zet zijn schouders eronder. Want als hij het niet doet, wie dan wel? Onbewust gaat Mark op de plek van de ander staan. Hij maakt zichzelf te groot door in de rol van zijn manager te kruipen en miskent dat de ander hier iets te doen heeft.



'Verantwoordelijkheid nemen gaat ook over naar je eigen aandeel kijken. Soms betekent dit dat je juist minder verantwoordelijk neemt.'

Maak verwachtingen bespreekbaar

En zo gaat het vaak in organisaties. We hebben allerlei ideeën over wat anderen anders hadden kunnen doen. Maar verantwoordelijkheid nemen gaat ook over naar je eigen aandeel kijken. Soms betekent dit dat je juist minder verantwoordelijk neemt. Dat je bij de ander laat wat niet van jou is. Zodat je de ander de ruimte laat om zijn of haar rol te pakken. En wanneer dit niet gebeurt dan neem je het niet over, maar bespreek je wat je van elkaar verwacht.


Een vraag als ‘wat gebeurt hier nou?’ levert meer op dan de discussie voeren op de inhoud. Het legt de onderlinge dynamiek bloot. En besluit je collega of manager om andere keuzes te maken, dan heb je dit te accepteren. Hoe graag je het ook anders wilt zien. Uiteindelijk kan dit zelfs dat jullie wegen hier scheiden omdat je er samen niet uitkomt.


In ons coachgesprekken leert Mark om zijn verwachtingen bespreekbaar maakt. Dat begint met de tijd nemen om zijn gevoelens en emoties toe te laten. Deze gevoelens en emoties vertellen hem wat zijn werkelijke behoefte is en wie of wat hij hierbij nodig heeft. In plaats van de ander verwijten te maken, benoemt Mark nu wat hij van de ander verwacht en geeft hij de ander de ruimte om zijn of haar rol te pakken. Zo gaat Mark weer op zijn eigen plek staan en laat hij bij de ander wat niet van hem is.


Hoe groot is jouw verantwoordelijkheidsgevoel?

Ben je geneigd om dingen op te lossen, ook als het buiten jouw verantwoordelijkheid ligt? Wil je net als Mark leren om dit patroon te doorbreken? Als coach help ik je om je grenzen te onderzoeken, verwachtingen bespreekbaar te maken en zo verantwoordelijkheid te pakken over dat wat van jou is. Neem contact op voor een gratis kennismakingsgesprek.




 

Dit blog is gepubliceerd met toestemming van de coachee. Om privacyredenen zijn de naam en persoonlijke omstandigheden gewijzigd.

303 weergaven

Recente blogposts

Alles weergeven
bottom of page