Voel je je overweldigd door stress? Stop met jezelf onder druk te zetten.
De zomer is bij uitstek de periode om te ontspannen. Maar wat als het je niet lukt om je werk los te laten en een staat van rust en ontspanning aan te boren?
In dit artikel leg ik uit hoe je soms je eigen stress genereert, met welke zeven stijlen je stress te lijf kunt gaan en hoe persoonlijk leiderschap je helpt om stress te verminderen.
Voel je de druk om altijd te moeten presteren?
Als ondernemer heb ik vaak het gevoel dat ik altijd aan sta. Er is altijd wat te doen, het werk is nooit klaar. Van het ontwikkelen van een strategie tot de uitvoering. Van mezelf zichtbaar maken tot de administratieve afhandeling. En dan is er nog de druk om meer omzet te genereren en te blijven groeien.
Daarin verschil ik niet van de cliënten die mijn coachingpraktijk bezoeken. Het lijkt alsof iedereen gebukt gaat onder de druk om te presteren. Als ik vraag wat iemand wil bereiken, is er meestal een groot verlangen naar innerlijke rust. Het gevoel om altijd te moeten presteren is een perfecte voedingsbodem voor stress.
Stress ontstaat bij een disbalans tussen inspanning en ontspanning. In de basis helpt stress je om jezelf te activeren. Handig bij dreigend gevaar of om jezelf tot het uiterste te drijven wanneer je je doelen wilt bereiken. Maar wanneer die spanning onbewust geactiveerd blijft, ligt uitputting op de loer. Om goed te blijven functioneren is het daarom noodzakelijk om regelmatig te ontspannen, rusten, herstellen en bijkomen. Doe je dit niet merk je dit meestal direct in je lijf. Hoofdpijn, rugklachten, moeheid, geïrriteerd zijn en slecht slapen zijn signalen die kunnen wijzen op stress.
Geen nee durven zeggen kan ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid
We weten allemaal dat stress ongezond kan zijn. Maar hoe rampzalig de gevolgen kunnen zijn, legt dokter Gabor Maté perfect uit in zijn boek 'wanneer het lichaam nee zegt'. Als je geen nee kunt zeggen tegen een door stress geregeerde manier van leven, zal je lichaam het uiteindelijk voor je doen. Je raakt uitgeput en bent vatbaarder voor ziekten.
Onderbouwd met wetenschappelijke studies en talloze voorbeelden, koppelt Maté stress aan ernstige ziekten zoals kanker, immuunziekten en de ziekte van Crohn. Hij beschrijft hoe stress een veel grotere invloed heeft op de gezondheid dan andere factoren zoals erfelijkheid en leefstijl. Wanneer je niet hebt geleerd om je gevoelens en emoties effectief te uiten, kan dit ernstige fysieke en psychologische gevolgen hebben.
Met welke strategie ga jij stress te lijf?
Controle willen houden of gevoelens en emoties onderdrukken zijn twee veelvoorkomende manieren waarop mensen met stress omgaan. In totaal onderscheiden we zeven manieren, ook wel de zogeheten coping stijlen. Sommige stijlen richten zich op het oplossen van het onderliggende probleem, terwijl andere stijlen gericht zijn op het veranderen van de gevoelens en emoties die het probleem veroorzaken.
Deze zeven stijlen zijn:
1. Actief aanpakken en oplossen
2. Afleiding zoeken (jezelf verdoven met mogelijk verslaving tot gevolg)
3. Ontkennen of vermijden van het probleem
4. Sociale steun zoeken
5. Passiviteit (piekeren, aan jezelf twijfelen of jezelf de schuld geven)
6. Emoties uiten (zoals angst of boosheid)
7. Jezelf geruststellen (relativeren)
Welke stijl is het meest effectief?
Hoe effectief een stijl is hangt meestal van de context af. Soms voel je je op de korte termijn beter, maar lost je aanpak het probleem op de langere termijn niet op.
Actief aanpakken en oplossen en sociale steun zoeken lijken misschien het meest effectief, maar kunnen ook weer voor de nodige stress zorgen. Wanneer je geen invloed op de situatie hebt, kan een meer emotie-gerichte aanpak meer helpend zijn. Bijvoorbeeld door afleiding te zoeken zodat je de situatie kunt verwerken. Stress reguleren lukt vaak het beste wanneer je in staat bent om je stijl af te stemmen op de onderliggende behoeften.
Reken af met niet-functionele patronen
Omgaan met stress vraagt om stevigheid. Weten wat je waarden zijn en waar je voor staat, zodat je bewust ja zegt tegen de dingen die jij belangrijk vindt. Want als je niet weet wat je waarden zijn, dan leef je waarschijnlijk de waarden van anderen. Mogelijk ben je onbewust loyaal aan je omgeving.
Zo is de drang om controle te hebben of je emoties te onderdrukken vaak een reactie op een situatie die je als kind aantrof. Je probeert te voldoen aan wat je denkt dat anderen van je verwachten, ook al betekent dit dat je jezelf hiermee te kort doet. Nee zeggen komt misschien niet eens in je op, of het voelt ongemakkelijk of zelfs egoïstisch. En om dat gevoel te vermijden val je terug op een oud vertrouwd patroon. En waar dit gedrag je ooit hielp om te overleven, zit het je nu in de weg en creëer je onbewust je eigen stress.
Hoe verminder je stress?
Het reguleren van je emoties is dus een belangrijke eerste stap in het omgaan met stress. Neem regelmatig de tijd om je emoties te voelen en te onderzoeken. Wat vertellen ze je over je behoeften? Hoe beter je je gevoelens en emoties herkent, hoe beter je de onderliggende behoefte waarneemt en ernaar kunt handelen.
Een tweede stap is het onderzoeken van je eigen overtuigingen. Stel jezelf kritische vragen over wat je voor waar aanneemt. Gedachten als ‘dit moet nu gebeuren’ of ‘dit moet ik zelf doen’ zijn vaak gebaseerd op ongegronde aannames. We leggen onszelf vaak allerlei dingen op en maken onszelf daardoor groter of belangrijker dan we eigenlijk zijn. Wat gebeurt er als je vaker nee durft te zeggen? Wat is het effect op jou en anderen als je minder verantwoordelijkheid neemt?
En tot slot is het belangrijk om voldoende prioriteit te geven aan ontspanning. Niet alleen met de tijd die overblijft nadat al het werk is gedaan. Maar maak bewust tijd voor activiteiten waar je energie van krijgt. Momenten waarop je kunt opladen. Zo kun je presteren op de momenten wanneer het er echt toe doet.